کد مطلب:3178 چهارشنبه 6 مهر 1390 آمار بازدید:750

گنجینه صوتی » سخنراني » براساس موضوع » طب اسلامي

آئين سلامتي 1

شبكه ولايت - طب اسلامي

بسم الله الرحمن الرحيم

مجري
با عرض سلام و خسته نباشيد خدمت شما بينندگان گرامي در خدمت شما هستيم با برنامه هاي جديدي كه بر اساس آيات و روايات از طبّ اسلامي استفاده ميشود و در اين برنامه تلاش داريم كه بتوانيم مشكلات جسمي و روحي شما عزيزان را با نگاه به آيات و روايات را حل كنيم و در خدمت استاد گرانقدر آيت الله ضيائي متخصص طبّ اسلامي و دكتراي فقه و اصول و كارشناس ارشد حقوق هستيم .
آقاي ضيائي
من هم به شما و تمام بينندگان عزيز سلام عرض ميكنم و همچنين ولادت حضرت معصومه سلام الله عليها را خدمت شما و همه سروران تبريك عرض ميكنم ، در روايت شيعه داريم كه كسيكه ايشان را زيارت كند بهشت بر او واجب ميشود يعني مستوجب بهشتي شدن است فقط بايد مواظب باشد كه گناه عمدي نكند .
مجري
قصد داريم كه اولين برنامه آئين سلامتي را با موضوع قلب و عروق شروع كنيم و قطعاً قلب يكي از اساسي ترين اعضاء و جوارح بدن ماست .
اولين سؤالي كه در اين مبحث وارد ميشود اين است كه قلب به چه معناست ؟
آقاي ضيائي
قلب در روايات شيعه قلب را يك عضله ميداند و پاره گوشتي از بدن است كه عضله صنوبري شكلي است كه مسئوليت اصلي آن پمپاژ خون تميز داراي اكسيژن لازم و گلوكز و قند طبيعي لازم است و كليه اعضاي و جوارح بدن است كه تعادل پلاكتهاي خون است كه نه خيلي زياد شود و نه خيلي كم شود و گلوبلهاي قرمز و سفيد خون را كنترل ميكند كه كم و زياد نشود و ديگر مباحثي است كه در بحث خون مطرح است .
كه اگر اين عضله صنوبري شكل هجيم شود نارسايي قلبي مي آورد و يا اگر كوچكتر از حالت خود شود بيماري در پي دارد و اگر مشكلات دريچه اي باشد و يا تپش اضافي باشد و يا سوارخ اضافي بين بطن چپ و راست ايجاد شود هم بيماري مي آورد .
يك قلب سالم پمپاژ خون سالم به همه اعضاء و جوارح دارد و در روايتهاي شيعه هم داريم كه مثلاً در كتاب طب المعصومين دكتر لبيب زيتون صفحه 316 و يا در روايت ديگر از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم با سندهاي خصال شيخ صدوق جلد 1 صفحه 31 و بحار جلد 67 صفحه 50 حديث 14 و مشكاهء الانوار صفحه 255 و روضهء الواعظين جلد 2 صفحه 413 نقل شده است كه « فِي الْإِنْسَانِ مُضْغَةٌ إِذَا هِيَ سَلِمَتْ وَ صَحَّتْ سَلِمَ بِهَا سَائِرُ الْجَسَدِ » در بدن آدمي عضله گوشتي صنوبري شكل است كه اگر سالم باشد و سالم كار كند به سبب سلامتي قلب و عروق ساير جسد آدمي سالم است ( در روايتهاي شيعه جسمي كه داراي روح و روان است جسد نام دارد و جسد بمعناي ميته نيست و اين غلط مشهور بين مردم است ) « فَإِذَا سَقِمَتْ سَقِمَ لَهَا سَائِرُ الْجَسَدِ وَ فَسَدَ » و هنگاميكه اين قلب مريض شود ( مرض يعني بيماري بدون درد و سقم يعني بيماري همراه با درد ) و هنگامي كه آدمي بيماري شود و ابتلائات جسمي او بالا رود بخاطر اينكه بيماري هاي مختلفي قلبي او بيشتر شده است .
پس هنگامي كه اين عضله بيمار شود سائر اعضاء بدن آدمي هم دردمند ميشود و هم دچار فساد ميشود .
مثلاً اگر قلب ضعيف شد و پمپاژ خون ضعيف شد و گردش خون ضعيف شد و برگشت خون از سياه رگها كند شود و ضريب لختگي بالا ميرود و ضريب پوسيدگي بالا ميرود و عنوان زخمهاي قانقاريا كه پوسيدگي بافت است يا كرفتگي هاي عروق و يا واريسهاي مختلف چه واريس پشت پا و چه واريس دريچه هاي لانه كبوتري و گردش خون ضعيف ميشود و قلب ورم ميكند و عوارض دارد و ممكن است كه علتهاي ديگري هم باشد مثلاً غلظت خون بالا باشد و يا از عوارض سوء ديابت باشد و كسانيكه قند خون بالاتر از 150 دارند يكي از عوارض آنها ناراحتي قلبي است .
« فَإِذَا سَقِمَتْ سَقِمَ لَهَا سَائِرُ الْجَسَدِ وَ فَسَدَ وَ هِيَ الْقَلْبُ » رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند اين مضغهء مراد قلب است .
ما سه نوع قلب داريم كه گاهي قلب بدن آدمي است كه مهمترين عضو بدن آدم است كه همين قلب گوشتي است و نوع ديگري قلب روان است كسيكه ميخواهد روان متعادل داشته باشد و تعادل رواني داشته باشد به قلب روان احتياج دارد كه قلب روان فكر خوب متمركز است كه هم بايد ايجاد شود و هم بايد حفظ شود و حرف در اين است كه فكر خوب ايجاد شود و حفظ ماندگار شود و فكر خوب متمركز باشد .
روح انسان هم قلب دارد كه روح با روان هم فرق ميكند و آن مربوط به ذهنيات است مثل اينكه در علم منطق ميگويند معقولات خمسه و يا در علم اصول ميگويند معقولات عشر و اينجا هم در بحث روانشناسي باليني براي كنترل روان متعادل بايد مسائلي رعايت شود كه 400 نوع بيماري رواني بايد كنترل شود و اگر اين قلب روان نامتعادل شود يكي از آن 400 نوع بيماري رواني بسراغ فرد مي آيد .
پس فكر خوب متمركز تمام افراد بشر نياز دارند و خداوند « بَصيرٌ بِالْعِبادِ » كه در قرآن مجيد ميفرمايد « أَ فَلا تَتَفَكَّرُونَ » آيا نبايد فكرشان را بكار بگيرند و بنوع فكر خوب متمركز از آن استفاده كنند .
روح انسان كه به اصطلاح آيات و روايت است و به اصطلاح علوم روانشناسي جسم سيار است اين روح هم قلب دارد و قلب روح عقل فعال كاربردي است و خداوند به افرادِ انساني و كسانيكه روح الايمان آنها بالفعل است و مثل مؤمنين و مؤمنات و كساني كه از اهل سنت اهل بصيرت شدند و شيعيان محمد و آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم عقل داده است چرا ؟ چون روح الايمان دارند و علاوه بر روح انساني روح الايمان دارند و مركز اين روح الايمان و قلب اين روح الايمان عقل فعال كاربردي است .
به اين بزرگواران از شيعه و اهل سنت خداوند ميفرمايد « أَ فَلا تَعْقِلُونَ » آيا نبايد عقل خود را بكار بياندازند ، خداوند اين عقل را داده است و بحث در اين است كه انسان كه فاعل مختار است و مكلف است در صدد جلب رضاي خداوند هستند عقل خود را بكار بياندازند و عقلشان جنبشي شود تا بعد به بازدهي و راندمان مفيد برسد تا بعد حرف از بهره وري صحيح بزند .
با اين عقل است كه انسان بهشت را انتخاب ميكند و حبّ دنيا را ترك ميكند و بهترين الگوي انساني با بالاترين ضريب تربيت صحيح و فرهنگ صحيح يعني ولايت را انتخاب ميكند و ضريب حرف شنوي او از ولايت بالا ميرود و تا ضريب ماندگاري عقلش به سلامت كامل و استمرار باشد .
مجري
اگر ممكن است كه به بيماري هاي قلبي اشاره كنيد ؟
آقاي ضيائي
همين قلب گوشتي كه پشت دنده چپ سينه مردمان است ، انسانهاي بزرگوار اگر ميخواهند زيست سالم داشته باشند بايد پرخوري نكنند و بدخوري نكنند و يكي از چيزهايي كه هر سه قلب را ميكُشد و هر سه قلب را از كار مي اندازد پرخوري و مصرف بي رويه غذاهاي گوناگون و رنگارنگ است .
روايت از اميرالمؤمنين علي عليه السلام وارد شده است كه در نهج البلاغه فرمودند « كَثْرَةُ الطَّعَامِ تُمِيتُ القَلبِ » زياده روي در مصرف خوراكي ها قلب را ميميراند « كَمَا تُمِيتُ كَثرَهءِ المَاءِ الزرعهء » كما اينكه زياده روي در آب دادن يك گياهي بيش از نياز گياه ريشه هاي آن ميپوساند و از رشد گياه را مي اندازد و از فايده رساندن به محيط جانبي مي اندازد .
چطور زياده آب دادن و بيش از نياز گياه سبب خشك شدن گياه و پوسيدن ريشه ميشود پرخوري در مصرف هم قلب را ميكشد و طول عمر كوتاه ميشود و بدست خودش ، خودش را ضايع ميكند .
احكام اسلام دائر مدار است و اسلام ولايي دوست دارد با بهترين شيوه يعني زندگي توأم با امنيت كامل باشد و در روايات بجاي القلب دين دارد و كسيكه روان متعادل و فكر متمركز دارد در انتخاب دينش بهترين دين را انتخاب ميكند نه اينكه مذاهب ساختگي را انتخاب كند كه دنيا و آخرتش را خراب كند و همان خدائي كه توسط جبرئيل امين آن را بر قلب رسولش وحي كرده فرموده است « وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ ديناً » خداوند از اسلامي راضي است كه مبين آن ولايت معصومين باشد .
مؤمنين و مؤمنات و انسانهاي شريف و محترم و اهل سنت كه مستبصر شدند بايد بدانند كه دين ولايي را كه خداوند از آن راضي است رها نكنند ، يكي از چيزهاي كه سبب قساوت ميشود و حماقت و كند ذهني مي آورد و كمبود حافظه مي آورد و زوال عقل مي آورد و آثار سوء دارد و برداشت اطلاعات از حافظه موقت كم ميشود و بيماري هاي ديگر مي آورد و اضافه وزن مي آورد و بيماري قلبي و عروقي مي آورد و ... پرخوري است و كم تحركي است و بدخوري است و خورن نامنظم غذا است .
يا كافئين زياد مصرف ميكند و چاي پر رنگ يا چاي مانده مصرف ميكند و چاي با اسانس و يا قهوه و شكلات و كاكائو و نسكافه و ... گرفتن عروق كرومر قلب مي آورد كه سه رگ اصلي شريانهاي قلب را ميبندد چون رسوب سديم و كافئين و تري گريسيريد خون اينها را بهمراه مي آورد .
رديف اول مرگ و مير در اغلب كشورها سكته هاي ناشي از گرفتگي قلب و يا ايست قلبي است و يا گرفتگي عروق كرومر قلب است .
در اينجا بايد بدخوري ها را ترك كنند و بجاي قند و شكر و شريني قنادي ميتوانند از قندهاي طبيعي به اندازه استفاده كنند مثل خرماي طبيعي و يا كشمش و يا مويز و يا قيصي و يا برگه زرد آلو و يا كشته زرد آلو و يا توت خشك و انجير و ... است كه آثار مثبت متعددي روي بدن و روان انسان دارد .
بجاي 70 نوع اسانس شيميايي كه وجود دارد كه 20 نوع بيماري مي آورد از جمله بيماري هايي كه مربوط به خون ميشود و خون فرد را ترش ميكند و به اصطلاح قديم خون سياه است و به اصطلاح جديد در اصول طب داخلي نلسون يا فيزيولوژي گاليتون و ... اسيد اوريك خون را بالا ميبرد و اسانسهاي شيميايي در كشور ما ده برابر استاندارد جهاني است و در عراق 20 برابر استاندارد جهاني است .
پس مؤمنين و مؤمنات و مستبصرين اهل سنت و انسانهاي شريف از هر دين و مذهبي اگر خود و خانواده خود و فاراد جامعه خود را دوست دارند خوراك خود و ديگران را كنترل كنند و در ايجاد سلامتي و استمرار سلامتي بايد به هم كمك كنند .
در اسانسهاي شيميايي نه غذاست و نه ريز مغذي است ولي نوشيدني هاي طبيعي مثل شربت بيد مشك طبيعي و شربت بهار نارنج طبيعي و ... هم براي قلب و عروق خوب است و هم براي اعصاب خوب است و هم از نظر روايتي سند دارد .
پس اميرالمؤمنين علي عليه السلام فرمودند « كَثْرَةُ الطَّعَامِ تُمِيتُ القَلبِ كَمَا تُمِيتُ كَثرَهءِ المَاءِ الزرعهء » كه حكمت 23 نهج البلاغه ابن ابي الحديد معتزلي است .
از امام صادق در كافي جلد 2 صفحه 664 حديث 6 روايت نقل شده است «كَثْرَةَ الضَّحِكِ تُمِيتُ الْقَلْبَ » خنده هاي بيمورد از غير تعجب قلب را مي ميراند .
مخصوصاً قهقهه است كه مكروه است و يكي از عوامل از بين برنده فكر خوب متمركز قهقهه است و همچنين خنده از غير تعجب است ولي متأسفانه همه با هم بي خود ميخندند و شادي كاذب كه صحيح نيست و در بحث دارو كسانيكه داروي آنفتامين مصرف ميكنند باعث ميشود كه شادي كاذب داشته باشد .
در حاليكه در روايت داريم كه « ضَحِكُ الْمُؤْمِنِ تَبَسُّم » تبسم خنده مؤمن است چرا كه فكر خوب متمركز را پايدار ميكند ولي قهقهه آن را از بين ميبرد چون احساسات بيجا غلبه ميكند و فكر خوب و تصميم خوب و اراده جدي صحيح را از بين ميبرد و در بحث روان شناسي باليني و يا در بحث قلب و عروق و يا در بحث ترشحات هورموني از غدد بدن متخصص متعهد بايد دقت داشته باشند كه روايات را از زاويه علمي خود بررسي كنند .
سؤال يكي از بينندگان :
من بيماري تپش قلب دارم و چند وقتي است كه به دكتر رجوع كردم و بعد از آزمايشات متعدد به نتيجه خاصي نرسيدند ، اگر ممكن است در اين باره من را راهنمائي كنيد ؟
پاسخ آقاي ضيائي :
كسانيكه تپش قلب آنها از 80 بالاتر رفت كه در حالت طبيعي بايد 70 باشد كه در خواب عميق گاهي به 60 ميرسد اما وقتي كه استرسهاي شديد دارند و يا كسانيكه زياد آبليمو ترش زياد ميخورند و يا آبلميو ترش مانده ميخورند ( يعني اينكه از امسال براي چند سال آينده آبليمو ميگيرند ) هم عضله قلب و هم ماهيچه هاي بدن خودشان را ول ميكنند و حالت خود را از دست ميدهند و پمپاژ خون ضعيف ميشود و كسانيكه ناراحتي قلبي دارند بايد با آبليمو ترش خداحافظي كنند مخصوصاً اگر مانده باشد .
چيزهايي كه تپش قلب دارند مانند نكته سنجي بيجا و مشاجره هاي بيخود و استرس شديد و جدل بيمورد كه در دين حرام است بايد ترك شود كه نارسايي قلبي نياورد . بدخوري ها هم بايد ترك شود و آبليمو ترش مانده مصرف نكنند اصلاً نخورند و ليمو اماني خشك شده كه در خورش استفاده ميشوند هم نخورند .
براي درمان شبها 5 عدد كلم برگ كه سبز مغز پسته اي روشن است در قابلمه بريزند و 4 الي 5 ليوان آب روي آن بريزند تا به يك ليوان برسد و بعد هم شعله را خاموش كنند و وقتي كه ولوم شد با يك قاشق پلو خوري عسل طبيعي در اين مايع مخلوط كنند و هر شب قبل از خواب يك ليوان از اين مايع مصرف كنند .
مجري
ارتباط قلب روان با قلب روح و قلب گوشتي خيلي با هم نزديك است كه اگر آرامش قلب روح نداشته باشيم باعث ميشود كه به قلب گوشتي آسيب برسد ، اينها چه توجيهي دارد ؟
آقاي ضيائي
اينها در رشته هاي مختلف ثابت شده حتي در دستگاه گوارش اكثر ناراحتي دستگاه گوارش به اختلالات رواني مربوط ميشود و در بحث قلب و عروق هم همينطور است ، مثلاً اگر كسي وحشت كاذب و يا اختلال حواسي و يا اختلال شخصيت توأم با ترس كاذب يا احساس پوچي و ديگران را به پوچي واداشتن ، همه اينها باعث ترشح هورمون داخلي ميشود و تعادل آن را بهم ميزند و وضعيت افت و خيز ضربان قلب را بهم ميزند و خواب راحت و عميق در شب را بهم ميريزد و اختلال در خواب مي آورد و يا اينكه زود ميترسد و ترسش كاذب است و حسّ اعتماد بنفس او ضعيف ميشود و گاهي هم از دست ميرود .
اگر بدن نارسا شود در روان اثر سوء دارد و اگر روان نامتعادل شود اثر سوء در بدن دارد چه عضو گوارشي باشد و يا قلبي و عروقي باشد .
سؤال يكي از بينندگان :
آيا ممكن است درباره بيماري كبد چرب ما را راهنمائي كنيد ؟ كه براي جلوگيري از پيشروي اين بيماري بايد چكار كنيم ؟ آيا درمان دارد يا ندارد ؟
پاسخ آقاي ضيائي :
12 چيز كبد را چرب ميكند و 14 نوع درمان دارد ، غذاهاي چرب و سرخ كندني و تفت دادني و بو دادني و چربي هايي با ترانس بالا نخورند مثل كله پاچه و نان خامه اي و نارنجك و در ميوه ها مثل موز نخورند و اگر اضافه وزن دارند آن را كاهش دهند و اگر كم تحرك هستند روزي نيم ساعت و يك ساعت تحرك آرام داشته باشند تا قند و چربي آنها پائين بيايد .
درمان خوراكي : كلم بروكلي كه در روايات شيعه سه مدل آن آمده است و در پزشكي ما به آن كلم بروكلي گفته ميشود مختصري با نهار و مقداري با شام خورده شود .
كاهو بدون سس بهمراه كدو مسمي حلقه شده با پوست را بعنوان سالاد ميخورند يا اينكه اين را بخار پز كنند و بخورند .
در خشكبار زغال اخته كه هم قند و هم فشار خون را پائين مي آورد و هم چربي خون را پائين مي آورند كه روزي 7 تا 14 عدد بدون نمك بخورند .
سؤال يكي از بينندگان :
من نارسايي ميترال دارم و وقتيكه روي دنده چپم ميخوابم تنگي نفس پيدا ميكنم ، دويدن و پياده روي براي من مشكل ايجاد ميكند يا نه ؟
پاسخ آقاي ضيائي :
ورزشهاي سنگين و پياده روي طولاني براي ايشان بد است كوه نوردي و صخره نوردي براي ايشان بد است اما ورزش سبك مثل پياده روي آرام و شنا در عمق كم خوب است كه هم براي تنگي نفس و هم براي نارسايي ايشان خوب است .
غذاهاي شور و غذاهاي تند و تيز براي ايشان بد است و بار سنگين بيش از سه كيلو بردارد بد است مخصوصاً اگر با دست چپ باشد ، سعي كند به دنده چپ نخوابد و به راست بخوابد و به پشت به حالت نيم خيز بخوابد .
همچنين چيزهايي كه سر سوزي معده مي آورد و نفخ شكم را زياد ميكند ناراحتي هاي دنده چپ و بين دو كتف زياد ميشود گرچه به معده مربوط است ولي ايشان خيال ميكند كه ناراحتي قلبي شان تشديد شده است .
اگر افسردگي ايشان زياد شد و بصورت درون زا شده كه براي بيماري اختلالات دريچه اي بدتر است و نبايد براي ايشان پيش بيايد و بايد در جمع آرام باشد و افراد خوبي هاي خود را مطرح كنند و عيب و نقص خود را بيان نكنند و سر و صداي محيط هم كم باشد .
در بين خوراكي ها مراقب باشد كه هميشه غذاهاي تازه و بدون اسانس بخورد و از غذاهاي صنعتي مثل سوسيس و كالباس و همبرگر و ... اجتناب كند چون اسانسي ماندگاري و طعم دهنده و يا رنگ دهنده براي بيماري قلب و عروق بشدت ضرر دارد و براي بيماري گوارشي هم ضرر دارد و كسانيكه سرطان روده بزرگ دارند هم ضرر دارد .
در اين زمينه كتابهايي هم وجود دارد مثل كتاب پيشگيري از سكته هاي قلبي دكتر صيف الدين نبوي و يا چگونه از قلب خود مراقبت كنيم دكتر اسفندياري مناسب است .
سؤال يكي از بينندگان : ( خانم مظاهري از اصفهان )
براي رفع كم خوني شديد بايد چكار كنيم ؟
پاسخ آقاي ضيائي :
كم خوني گاهي عارضي است و گاهي كم خوني ژنتيكي است و اگر عارضي باشد آنمي ميگويند كه اين سه جور است كه گاهي ناشي از فقر آهن است كه بايد در زنجيره غذايي خود سيب و عسل و خرما بگذارند هفت خرما را بعد از نهار بخورد و يك عدد سيب درختي رسيده را بعد از شام بخورد و گاهي كم خوني آنمي فقر ويتامين ب 12 است و اين كم خوني بدخيم است و اينجا اين ويتامين در گوشت قرمز گوسفندي است كه خوب است بصورت كبابي خورده شود كه خون ساز است و هم كمر قوي ميشود و هم خون در چهره فرد ايجاد ميشود .
در جيره غذايي در هفته دو بار با فاصله سه روز يكي دو سيخ كباب گوشت قرمز گوسفندي بخورد كه بالاترين درصد ويتامين آ و ب 12 در اين گوشت قرمز است .
گاهي كم خوني آنمي اسيد فوليك است كه ميتواند كاهو و لبو و قارچ پاغرغره بخورد كه به آن قارچ كوهي هم گفته ميشود كه سرشار از اسيد فوليك است .
سؤال يكي از بينندگان : ( آقاي آقازاده از مهرشهر كرج )
من هميشه ترس و اضطراب و دلهره دارم ، اگر امكان دارد در اين زمينه من را راهنمائي كنيد ؟
پاسخ آقاي ضيائي :
اين بيننده بايد غذاي مانده و غذاي تند و تيز نخورد و اسانسانهاي شميايي هم نخورد بلكه چيزهايي كه شجاعت مي آورد مصرف كند براي اينكه شجاعت در ايشان ايجاد شود و ترس كاذبش از بين برود سپنج يا اسپند را بين 3 تا 5 تا 14 دانه ريز را مصرف كند و در روايت دارد كه سپنج شجاعت مي آورد .
يا اينكه صبح عسل گرم بخورد مثل عسل اسطوخدوس و يا عسل آويشن و يا عسل نعنا مصرف كند كه از حيث كالري افت نداشته باشد و از حيث تقويت اعصاب قوي باشد و عكس العمل آن بجا باشد و نه عكس العمل كاذب داشته باشد .
افرادي كه ترس كاذب دارند گاهي گوشه نشيني را اختيار ميكنند و مسئوليتهاي اجتماعي نسبت به خانه و خانواده را ترك ميكند و ضريب خيالات در اينها بالا ميرود و كار مفيد را ترك يا كم ميكنند و رسيدگي به امور شخصي خود را هم نميكنند و هر چه افسرده تر ميشود نارسايي او بيشتر ميشود ، در حاليكه بايد در جمع صحيح و دين دار و خوش اخلاق باشد و نكته سنجي بيجا نكند و از ديگران توقع بيجا نداشته باشد و در خودش و در ديگران خوبي ها را ببيند و ضريب ترس كاذب او افت ميكند و ضريب حس اعتماد بنفس در او بالا ميرود و ضريب قرار بالا ميرود .
يكي از چيزهايي كه مانع قبولي عبادات است حديث نفس است .
نتيجه :
قلب از اندام ضروري بدن است و سلامتي آن تضمين كننده سلامتي بقيه اعضاء است و هم در كتب علمي و هم در روايات شيعه و اهل سنت به اين مطلب اشاره شده است .
دوم اينكه بد خوري و پر خوري نكند و كم تحركي نداشته باشد و از اسانسهاي شيميايي استفاده نكند و شوري زياد و كافئين زياد مصرف نشود .
كافئين از غرب آمده است و در ابتدا به آن توجه نداشتند كه در قهوه و شكلات و چاي و كاكائو و نسكافه و ... وجود دارد كه نه غذاست و نه ريز مغذي است و هم لجن صفراوي مي آورد و هم گرفتگي عروق كرونر قلب مي آورد و هم فقر آهن مي آورد و اينها محرك است و دارو هستند و زير نظر متخصص غدد و تغذيه و قلب و عروق بايد با داروي خاص مصرف شود .
آنچه كه ما در اين زمينه كمبود داريم جهل و غفلت است و ما نه به علم عمل ميكنيم و نه به دين عمل ميكنيم و در اين صورت ضريب نارسايي ما بالا ميرود .